Gospodarka

Gmina Jastrząb jest gminą wiejską. Produkcja rolna realizowana jest jedynie w gospodarstwach indywidualnych o małej powierzchni. Gospodarka skupia się także wokół eksploatacji złóż piaskowca jurajskiego. Przedsiębiorcy zajmują się wydobyciem oraz obróbką surowca. Rozwój przemysłu na omawianym terenie związany jest z dużymi złożami piaskowców szydłowieckich w miejscowości Śmiłów oraz złoża piasków i pospółek występujących w okolicy miejscowości Gąsawy Rządowe. Ponadto, na terenie Gminy Jastrząb występują obszary rozpoznania geologicznego złóż: piasku i żwiru czwartorzędowego surowców węglanowych i ilastych, rud żelaza oraz torfu. W związku z powyższym działają kopalnie piachu.

W Centralnej Ewidencji i Informacji o działalności gospodarczej jest zarejestrowanych 241 firm, stan na 13.11.2015 r. Przedsiębiorcy to głównie osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Najwięcej firm funkcjonuje w sektorze usług i budownictwa. Najwięksi przedsiębiorcy na terenie Gminy Jastrząb to: Zakłady stolarskie Ireneusz Wiatrak, Sabo PHU. Piekarnia Sadza B., Autodrom Jastrząb ponadto:

• PPHU KONREM Witold Figarski Jastrząb, Produkcja Konstrukcji Metalowych .
• PPHU „WAMET” sp. z o.o. – Wabik Krzysztof, Zakład Produkcyjny Elementów Metalowych.
• ZPHU „DANA” – Danuta Banaczek, Zakład Kamieniarski , Wydobycie Piaskowca.
• Zakład Handlowo – Usługowy „MOST” – Agnieszka Tomczyk – Hajduk, Narzędzia do Obróbki Drewna.
• PPHU „TRANS – PORTLAND” – Figarska Magdalena, Kopalnia Piasku, Producent Bloczków.
• PPHU „PEKOL” sp.z o.o. Kopalnia Piaskowca, Zakład Kamieniarski.
• Firma Kamieniarska „Kamieniarz” Śmiłów, Tadeusz Modliński, Zakład Kamieniarski.
• Zakład Kamieniarski Śmiłów Józef Bączek  Kopalnie Piaskowca.
• P.P.U.H. Michał Wasik - Gąsawy Rządowe Kopalnia Piasku.
• ,,DANOR" s.c. D. Jasiński, N. Jasiński - Gąsawy Rządowe Kopalnia Piasku.
• "ARTBUD" J.A Nogaj - Gąsawy Rządowe Kopalnia Piasku.
• ,,KAMIENIARKA" R. Jelonek - Gąsawy Rządowe  Wydobycie Piasku.
• A-Z INWEST Sp. Z.O.O. - Gąsawy Plebańskie Kopalnia Piasku.
• JADAR Sp.z.o.o – Jastrząb Kopalnia Piasku.
• "KWARCYT" M. Stawecki – Jastrząb Kopalnia Piasku.
• "KRISTONE" K. Pietras – Śmiłów Kopalnia Piaskowca, Zakład Kamieniarski.
• "KAMPOL" R.Sujecki – Śmiłów Kopalnia Piaskowca, Zakład Kamieniarski.
• P.P.H.U. "Trans - Żwir" H. Jasińska - Gąsawy Rządowe Kopalnia Piasku.
• "PIAST" Sp. z.o.o. – Śmiłów Kopalnia Piasku.
• "PAWRO" P. Rokosz - Wola Lipieniecka Mała Kopalnia Piasku.
• "GRES" Misztal, Parszewski - Gąsawy Rządowe Kopalnia Piasku.
• PWOK "PIASKOWCE" Sp. z.o.o.- Śmiłów Kopalnia Piasku, Zakład Kamieniarski.
• "AKKA" A. Kowalska – Śmiłów Zakład Kamieniarski.
• "Skałka" A. Guźlińska – Śmiłów Zakład Kamieniarski.
• "MELWOD II" H. Mosiołek - Gąsawy Plebańskie Kopalnia Piasku.
• TARTAK PRZECIERANIE DREWNA- J. Minda  Produkcja Wyrobów Tartacznych.
• TARTAK Bińkowski, Mateusz Binkowski
• ECO-MAX  C. Janczyk Lipienice Górne Produkcja wyrobów Formowanych na zimno    ,metalowych elementów stolarki budowlanej.
• PPHU „AGR-BUD” W. Korba  Gąsawy Plebańskie Produkcja Wyrobów Betonowych, Budowlanych, Massy Budowlanej.
• PPHU „CZAR” W. Czarnota Gąsawy Rządowe Niwy  Produkcja Wyrobów Stolarskich i Ciesielskich dla Budownictwa.
• USŁUGI I PRZERÓB DREWNA M. Parszewska Gąsawy Rządowe Niwy  produkcja wyrobów tartacznych, stolarskich i ciesielskich.
• DOMOROL 2 M.Dąbrowski i M.Kowalski, Zakład produkcji materiałów betonowych

Rolnictwo

Zmiany jakie zaszły w polskiej gospodarce po 1990 roku sprawiły, że wieś i rolnictwo znalazły się w gorszej sytuacji niż miasta  i pozarolnicze działy gospodarki. Właściciele gospodarstw rolnych w warunkach gospodarki rynkowej stanęli wobec nieznanych im do tej pory trudności. Przyszło im zmagać się z niepewnością cen, spadkiem popytu na żywność, rosnącymi wymaganiami odnośnie jakości produkowanych płodów rolnych, rosnącymi cenami środków produkcji, jak również koniecznością poszukiwania rynku zbytu na własną rękę. Wzrost opłacalności rolnictwa w gminie Jastrząb jest ograniczony przez kilka czynników, wśród których wyróżnić można:  jakość gleb, warunki klimatyczne, niekorzystną strukturę obszarową oraz niewyspecjalizowaną produkcję gospodarstw rolnych. Mimo pozyskiwanych dotacji Unijnych, środków Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi indywidualnych gospodarstw rolnych nadal widoczne jest niewystarczające zaplecze techniczne. Konieczna jest poprawa stanu sanitarnego gospodarstw oraz doposażenie w nowoczesne  maszyny i urządzenia rolnicze. Inną zidentyfikowaną barierą opóźniającą i utrudniającą rozwój rolnictwa jest postępująca dekapitalizacja sprzętu technicznego, jak również obiektów gospodarskich.

Na terenie Gminy Jastrząb dominują gleby  klas bonitacyjnych ( IV, V, VI kl.). Produkcja rolna prowadzona jest głównie przez gospodarstwa indywidualne. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej i bydła. 

W poniższej tabeli przedstawiono strukturę gospodarstw rolnych wg grup obszarowych użytków rolnych opracowanych na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.

Według ostatniego Spisu Rolnego 2010 r. powierzchnia gospodarstw rolnych w Gminie Jastrząb wynosi 2425,67 ha, liczba gospodarstw ogółem wynosi 560 w tym 485 gospodarstw prowadzi działalność rolniczą. Pod pojęciem gospodarstwo rolne rozumie się wg metodologii w badaniach GUS grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeśli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Obecnie charakterystyczną cechą gospodarstw jest nadal spore rozdrobnienie.

W przedziale od 1 do 15 ha znajduje się 432 gospodarstwa. Tylko 17 gospodarstw na terenie gminy posiada 15 ha ziemi i więcej.  

Strukturę użytkowania gruntów przez gospodarstwa rolne na terenie Gminy Jastrząb przedstawia poniższe uszczegółowienie, źródło GUS

Liczba gospodarstw rolnych na terenie Gminy Jastrząb

Źródło: opracowanie własne na podstawie  GUS

Produkcją rolną zajmuje się wg danych Powszechnego Spisu Rolnego 399 gospodarstw, łączna powierzchnia zasiewów 1255,16 ha. Wiodącym kierunkiem produkcji rolnej w Gminie Jastrząb jest uprawa zbóż oraz ziemniaków. W strukturze zasiewów największy udział miała uprawa zboża, którą zajmowało się razem 343 gospodarstwa na łącznej powierzchni 981,10 ha. Ziemniaki uprawiało 178 gospodarstw na łącznej powierzchni 87,49 ha.

Wykaz upraw na terenie Gminy Jastrząb

* wg danych Urzędu Gminy w Jastrzębiu

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba gospodarstw rolnych ogółem utrzymujących zwierzęta gospodarskie wg stanu na rok 2010 wynosiła 285, pogłowie zwierząt w sztukach dużych kształtowało się na poziomie 765 szt. W strukturze gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie, największy odsetek stanowią gospodarstwa utrzymujące drób ogółem. Pogłowie zwierząt gospodarskich (bydło, trzoda chlewna, konie, drób) było utrzymywane w gospodarstwach rolnych.

Większość gospodarstw rolnych nastawiona jest na niskotowarową, wszechstronną oraz niewyspecjalizowaną produkcję, podczas gdy rynek oczekuje na duże partie jednorodnych płodów rolnych, spełniających wysokie wymagania jakościowe. Producenci rolni przegrywają walkę konkurencyjną na rynku, ponieważ nie są w stanie skutecznie konkurować z dobrze prosperującymi, wyspecjalizowanymi gospodarstwami.

Na obszarach wiejskich oprócz rozwoju rolnictwa niezwykle ważny jest również rozwój pozarolniczej działalności, czyli dywersyfikacja działalności rolniczej. Istotne jest wspieranie powstawania nowych miejsc pracy w zawodach pozarolniczych pośrednio powiązanych z rolnictwem bądź jego otoczeniem.

Niestety w ostatnim czasie na terenie gminy obserwuje się stałą tendencję likwidacji gospodarstw rolnych i podziału gruntów rolnych na cele budownictwa mieszkalnego.